Τι είναι ο χαλινός γλώσσας; Ανατομία

Ο χαλινός γλώσσας είναι ένας ινομυώδης σύνδεσμος που συνδέει το κάτω τμήμα της γλώσσας με το έδαφος του στόματος. Ο βραχύς χαλινός στα βρέφη είναι ένα ζήτημα που απασχολεί πολύ τους γονείς, αλλά και τους παιδιάτρους (κυρίως τους νεογνολόγους). Η διάγνωση εάν ένας χαλινός είναι κοντός είναι πολύ σπουδαία και η εξέταση από έναν παιδοωρλ κρίνεται απαραίτητη και μάλιστα της πρώτες εβδομάδες της ζωής. Η εξέταση γίνεται στο ιατρείο ή στο μαιευτήριο εάν πρόκειται για νεογέννητο βρέφος, σηκώνοντας τη γλώσσα του παιδιού με ένα ειδικό εργαλείο (ανελκτήρα χαλινού). Πολύ συχνά η γλώσσα φαίνεται να είναι δεμένη στο έδαφος του στόματος και γι αυτό στην αγγλική ο χαλινός εκτός από frenulum, καλείται και tongue tie.

Πότε χρειάζεται επέμβαση ο χαλινός γλώσσας?

Πρωτίστως, πρέπει να εξετάσουμε τα συμπτώματα που δημιουργούνται όταν υπάρχει βραχύς χαλινός γλώσσας. Σε ορισμένα βρέφη ο χαλινός είναι αρκετά βραχύς, ώστε να μην επιτρέπει την έξοδο της γλώσσας από το στόμα. Επίσης, εμποδίζεται η ομαλή κίνησή της προς όλες τις κατευθύνσεις και συγκρατείται στερεωμένη στο έδαφος του στόματος.

Τι προκαλεί ένας βραχύς χαλινός;

Τα προβλήματα που δημιουργούνται είναι τα εξής:

  1. Θηλασμός και προβλήματα στο θηλασμό κατά τη νεογνική ηλικία. Τα βρέφη αδυνατούν να συλλάβουν σωστά τη θηλή (και ιδίως τη θηλαία άλω) της θηλάζουσας μητέρας. Μπορεί επίσης, ένα βρέφος να μη λαμβάνει επαρκώς βάρος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα επίσης, είναι μητέρες που έχουν θηλάσει στο παρελθόν άλλο μωρό τους και αναφέρουν μόνες τους στον ΩΡΛ ή τον παιδίατρο διαφορετική αίσθηση από τον θηλασμό του νεογνού που έχει χαλινό.
  2. Προβληματισμοί στη μητέρα: Παρατηρούνται συχνά ερεθισμός της θηλής και πόνος. Οι προβληματισμοί με το θηλασμό δημιουργούν και προβλήματα στην ψυχολογία της μητέρας, αλλά και της σχέσης βρέφους – μητέρας. Παρά τις προσπάθειές της να διατηρηθεί ο θηλασμός, συχνές είναι οι περιπτώσεις διακοπής του. Ο/η σύμβουλος θηλασμού και ο ΩΡΛ πρέπει να διορθώσουν αμέσως το πρόβλημα. Δεν είναι σπάνιο να μην συνεχιστεί ο θηλασμός, εάν αργήσει η αποκατάσταση, ακόμη κι αν η μητέρα διατηρήσει τη ροή γάλακτος με άντληση.
  3. Δυσκολία στην προφορά σε ορισμένα σύμφωνα. Συνηθισμένα θέματα που προκαλούνται αργότερα είναι δυσκολία σωστής άρθρωσης των λέξεων. Στην παιδική ηλικία, λόγω αδυναμίας προφοράς των χειλικών κυρίως συμφώνων, εμφανίζονται τα πρώτα προβλήματα, ιδίως του Ρο, του Λάμδα και του Δέλτα.
  4. Δευτερεύοντα προβλήματα είναι η δυσκολία των μεγαλύτερων παιδιών να γλύψουν πχ ένα παγωτό ή ακόμη και να διατηρήσουν καθαρά τα δόντια τους καθώς δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν επαρκώς τη γλώσσα τους.. Επίσης, είναι αιτία για ανώμαλη οδοντοφυΐα, κακή στοματική υγιεινή και αδυναμία του παιδιού να μπορεί να παίξει πνευστά όργανα (Krol DM, Keels MA. Oral conditionsPediatrics in Review 2007).

Τι συστήνουμε;

Όταν υπάρχουν αυτά τα συμπτώματα ενδείκνυται η διατομή του κοντού χαλινού με πολλές και διάφορες τεχνικές. Η τεχνική που έχουμε επιλέξει ως ορθότερη στο ιατρείο μας είναι η αφαίρεση με laser CO2, με τοπική μόνο αναισθησία.

Τι επιλέγουμε; Λέιζερ ή ψαλίδι;

Συχνά, οι γονείς ενδέχεται να αντιμετωπίσουν την απόφαση να επιλέξουν είτε το Laser είτε την εκτομή με ψαλίδι. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τη διαφορά στις επιλογές, ώστε να κάνουμε μια ενημερωμένη επιλογή που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του παιδιού. Καθώς, η γνώση του ευρύτερου ιατρικού τομέα που ασχολείται με τα παιδιά εξακολουθεί να εξελίσσεται γύρω από τις καλύτερες επιλογές της θεραπείας του χαλινού, η υπόθεση ότι όλα τα εργαλεία παρέχουν τα ίδια αποτελέσματα δεν είναι σωστή.

Οι παράγοντες που θα επηρεάσουν την επιλογή του εργαλείου είναι:
  • η ηλικία του παιδιού,
  • η χρήση ή όχι γενικής αναισθησίας και ραμμάτων,
  • η τιμή της επέμβασης και το κόστος του εργαλείου.
  • η μέθοδος με την οποία έχει εξειδικευτεί ο ωτορινολαρυγγολόγος.
Οι δύο κύριες προσεγγίσεις είναι το κόψιμο με ψαλίδι / νυστέρι ή η αφαίρεση με laser.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα του laser σε σχέση με το ψαλίδισμα; Η αφαίρεση του χαλινού με laser CO2 είναι μια διαδικασία εξάτμισης του ιστού με θέρμανση με τέτοιο τρόπο ώστε το νερό να εξατμίζεται και το υπόλοιπο υφίσταται καύση σε κλάσμα του δευτερολέπτου. Το σημαντικό όφελος αυτής της θεραπευτικής προσέγγισης είναι ότι εκμηδενίζεται η αιμορραγία. Πλεονέκτημα: δεν απαιτούνται ράμματα και η συντριπτική πλειονότητα των διαδικασιών μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα. Όπου χρησιμοποιείται το Laser CO2 στον χαλινό γλώσσας (αλλά και στον χαλινό άνω χείλους) η ενόχληση για το παιδί είναι ανεπαίσθητη και o κίνδυνος μόλυνσης μειώνεται. Το ίδιο βέβαια ισχύει και για άλλες επεμβάσεις που γίνονται με το laser στο ιατρείο.

Με το κόψιμο του χαλινού (γίνεται συνήθως με χειρουργικό ψαλίδι), επειδή η περιοχή κάτω από τη γλώσσα βρίθει αγγείων, προκαλείται πάντα αιμορραγία καθώς δεν υπάρχει καυτηριασμός ή πήξη. Δεν είναι συνήθως σπουδαία η αιμορραγία, αλλά υπάρχουν περιπτώσεις που θα απαιτηθούν ράμματα ή ηλεκτροχειρουργικές επεμβάσεις για τη διακοπή της.

Σύγκριση των μεθόδων για την αφαίρεση.

Σε όσες μελέτες συνέκριναν το laser με το ψαλίδι, το πρώτο υπερέχει και στον πόνο και στον έλεγχο της αιμορραγίας. Επίσης, δεν συνθλίβει ούτε βλάπτει τους ιστούς που εκτέμνονται. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα λιγότερη φλεγμονή στην περιοχή γύρω από την πληγή. Τέλος, έχει αποδειχθεί μικρότερη πιθανότητα (από ότι στο ψαλίδισμα) να ξανακολλήσει ο χαλινός, λόγω μείωσης της παραγωγής ινώδους και ινωδονεκτίνης που μπορούν να συμβάλουν στην επανασύνδεση.

Κι αν επιλέξω το Laser, ποιος τύπος Laser είναι ο καλύτερος;

Το diode laser έχει περισσότερα κοινά με την ηλεκτροχειρουργική παρά με τα laser χωρίς επαφή. Πως ξεχωρίζουμε το laser diode; Η άκρη του πρέπει να είναι καυτή έως 700-1000C για να κοπεί ο ιστός. Στη συνέχεια, η άκρη αγγίζεται στον ιστό και διαρκεί περίπου 45-60 δευτερόλεπτα ανά συνεδρία, το οποίο σε ένα μωρό που κλαίει μοιάζει με αιωνιότητα. Υπάρχουν πιο ακριβά λέιζερ διοδίου (Xlase) που κόβουν γρηγορότερα, αλλά τα περισσότερα που χρησιμοποιούνται είναι απλά Laser diode. Ωστόσο, έχουν εξαιρετική αιμόσταση (ακόμα καλύτερη από ό, τι τα laser erbium και CO2), καθώς μοιάζει περισσότερο με καυτηρίαση. Η ενέργεια, όμως, πηγαίνει βαθύτερα και μπορεί να οδηγήσει σε θερμική βλάβη του περιβάλλοντα ιστού.

Στο ιατρείο μας χρησιμοποιήσαμε τους πρώτους μήνες τον τύπο αυτό πριν από τη μετάβαση σε CO2, και ενώ είναι αποτελεσματική, η ταλαιπωρία για τα μωρά ήταν αισθητά μεγαλύτερη. Τηλεφωνικές κλήσεις αργά το βράδυ για μωρά που δεν θέλουν να θηλάσουν, δεν ήταν σπάνια, και αυτά σταμάτησαν μόλις αλλάξαμε στο laser CO2.

Το Laser CO2 ανήκει στα contactless (χωρίς επαφή), που αφαιρούν χωρίς να αγγίζουν, από την αλληλεπίδραση φωτονίου με τον ιστό. Αυτός είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος κοπής με Laser και διαρκεί περίπου 5-15 δευτερόλεπτα ανάλογα με το πάχος του ιστού. Συνήθως, η επέμβαση όταν υπάρχει κοντός χαλινός γλώσσας είναι 3 δευτερόλεπτα. Έτσι, το CO2 έχει την πιο αποτελεσματική αιμόσταση και εξάτμιση. Δεν είναι τυχαίο πως αποτελεί το εργαλείο επιλογής στις ΗΠΑ για όσους κάνουν αυτές τις επεμβάσεις σε τακτική βάση.

Πως διορθώνεται ο χαλινός γλώσσας με Laser CO2 στο ιατρείο.

Πρόκειται για μια επέμβαση απλή, που στο παρελθόν συνοδευόταν συχνά από αιμορραγία. Αυτό, και είναι λογικό, φόβιζε τους γονείς. Τώρα όμως με τα σύγχρονα εργαλεία στη φαρέτρα μας και ειδικά το laser, υπάρχει λύση.

Η διαδικασία ξεκινά με το παιδί πάντα στην αγκαλιά του γονέα, και τοποθέτηση διαλύματος ξυλοκαϊνης και αδρεναλίνης. κάτω από τη γλώσσα του παιδιού Η γλώσσα συγκρατείται με ειδικό εργαλείο και με τη βοήθεια του laser γίνεται μια κάθετη διατομή στη βάση του χαλινού. Η ιδιαιτερότητα της τεχνικής αυτής είναι πως ταυτόχρονα με τον χαλινό και τα αγγεία καυτηριάζονται και οι νευρικές απολήξεις .

Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα με το λέιζερ να υπάρχουν δύο πλεονεκτήματα:

  • με τον καυτηριασμό των αγγείων και τον περιορισμό της αιμορραγίας, μπορεί να ΩΡΛ να αφαιρέσει έναν κοντό χαλινό, όσο οπίσθιος και να είναι.
  • με τον καυτηριασμό των νεύρων, εκμηδενίζεται ο πόνος που αισθάνεται το παιδί, το οποίο αισθάνεται απλά μια μικρή ενόχληση. . Στη συνέχεια, εάν χρειαστεί γίνεται ήπια αιμόσταση με τμήμα βάμβακος με λίγη αραιωμένη αδρεναλίνη. Εάν το παιδί είναι μικρό, συστήνεται ο άμεσος θηλασμός.

Πότε θα δω αποτελέσματα;

Η αφαίρεση / εκτομή του χαλινού έχει ως αποτέλεσμα σημαντική βελτίωση στο θηλασμό. Η βελτίωση  εμφανίζεται νωρίς (1 εβδομάδα μετεγχειρητικά) και συνεχίζει να βελτιώνεται μέχρι και 1 μήνα μετεγχειρητικά. Για να επιτευχθεί όμως αυτό απαιτούνται ασκήσεις μετά την επέμβαση σε συνδυασμό ίσως με βοήθεια από μια σύμβουλο θηλασμού. Πηγή:  Laryngoscope. 2017 May. Breastfeeding improvement following tongue-tie and lip-tie release: A prospective cohort study (Bobak A GhaheriMelissa ColeSarah C FauselMaria ChuopJess C Mace).

Οδηγίες και ασκήσεις μετά την επέμβαση.

Μετά την επέμβαση συστήνεται για 24 ώρες η αποφυγή γευμάτων που περιέχουν αλάτι, λεμόνι ή άλλα όξινα, που μπορεί να προκαλέσουν τσούξιμο.

Επίσης, για αρκετές ημέρες οι γονείς πρέπει να εκτελούν ορισμένες ασκήσεις χαλινού. Ο τρόπος και η συχνότητα που θα τις κάνουν δίδονται γραπτώς και επεξηγηματικώς από τον γιατρό. Φορώντας προστατευτικά γάντια, πρέπει να περνούν τακτικά το δάκτυλό τους, κάτω από τη γλώσσα του παιδιού. Η τελευταία σύσταση γίνεται προς αποφυγή δημιουργίας συμφύσεων, αν και, όπως είπαμε, οι συμφύσεις με το Laser είναι πολύ σπάνιες.

Η μέθοδος είναι ασφαλής τόσο για βρέφη και νεογνά, όσο και για μεγαλύτερα παιδιά.

Νέα αναίμακτη μέθοδος με Laser σε 20′ λεπτά.

Χαλινός γλώσσας πριν και μετά την επέμβαση. Ακολουθούν εικόνες από περιστατικά του ιατρείου μας.

Βραχύς χαλινός γλώσσας

Πολύ κοντός χαλινός γλώσσας

Βραχύς χαλινός μετά από αφαίρεση με laser

Το ίδιο βρέφος μετά από την αφαίρεση

Πως κρατάμε ένα βρέφος για εκτομή χαλινού

Πως κρατάμε ένα βρέφος για αφαίρεση χαλινού

Πως φαίνεται ο χαλινός γλώσσας πριν το Laser

Πως φαίνεται ο χαλινός γλώσσας πριν από την αφαίρεση.

Εκτομή χαλινού γλώσσας με το laser

Πως κόβεται ο χαλινός γλώσσας με το laser;

Πως είναι ο χαλινός γλώσσας μετά την αφαίρεση.

Ο χαλινός γλώσσας μετά την αφαίρεση.

χαλινός γλώσσας

βραχύς χαλινός γλώσσας

Πολύ κοντός πρόσθιος χαλινός

Πολύ βραχύς πρόσθιος χαλινός

Ο ίδιος χαλινός μετά από την επέμβαση

Ο ίδιος χαλινός μετά από την αφαίρεση

Υπάρχει περίπτωση να έχει το μωρό σας βραχύ χαλινό γλώσσας και χρειάζεται εξέταση από ειδικό;

Καλέστε στη γραμματεία μας στο 2114116011 ή μιλήστε με το γιατρό στο 6937271701.

ΩΡΛ Πλιούτας Ιωάννης MD PhD FEB ORL-HNS

Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

25ης Μαρτίου κ Θράκης 87.  Πετρούπολη.

Τηλέφωνο ιατρείου:  2114116011