Τι είναι αιθουσαία νευρίτιδα;

  • Είναι μορφή ιλίγγου που διαρκεί για ημέρες μετά από μια λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού.
  • Δεν περιλαμβάνει απώλεια ακοής.
  • Δεν έχει άλλα νευρολογικά σημεία ή συμπτώματα.
Γενικά ο ίλιγγος μπορεί να οφείλεται σε αιθουσαία νευρίτιδα.

Η αιθουσαία νευρίτιδα είναι η τρίτη πιο κοινή αιτία περιφερικού ιλίγγου, μετά από τον καλοήθη παροξυσμικό ίλιγγο θέσεως και τη νόσο Meniere. Τυπικά δεν έχει προτίμηση σε κάποιο φύλο και επηρεάζει ασθενείς μέσης ηλικίας. Λιγότεροι από τους μισούς ασθενείς έχουν μια ταυτόχρονη ιογενή λοίμωξη. Η πρώτη παρουσίαση της νόσου περιλαμβάνει οξύ ίλιγγο. Όπως η νόσος Meniere, η παθογένεια της δεν είναι γνωστή, αλλά η πλειονότητα των ασθενών θα βελτιωθούν σε λίγες ημέρες χωρίς αναπηρία. Ο πρωταρχικός ρόλος του γιατρού είναι να αποκλείσει κεντρικές αιτίες ιλίγγου. Η θεραπεία είναι πρωταρχικά υποστηρικτική. Σπάνια, θα συστήσουμε εισαγωγή του ασθενούς.

 Σε τι οφείλεται η αιθουσαία νευρίτιδα;

Οι προτεινόμενες αιτιολογίες για την αιθουσαία νευρωνίτιδα συμπεριλαμβάνουν ιογενή λοίμωξη, αγγειακό αποκλεισμό και αυτοάνοσους μηχανισμούς. Οι ενδείξεις που υποστηρίζουν ιογενή αιτία είναι περιορισμένες εξαιτίας ελλείψεως παθολογικού ιστού για μελέτη. Επίσης, η μελέτη των διατεθειμένων κροταφικών οστών ασθενών με αιθουσαία νευρωνίτιδα δείχνουν ένα ευρύ φάσμα αλλοιώσεων.

Κλινικά ευρήματα 

Συμπτώματα και σημεία
Ζάλη

Ο τρόπος που βλέπουν τα πράγματα ασθενείς που ζαλίζονται.

Η εκδήλωση της αιθουσαίας νευρωνίτιδος περιλαμβάνει μια αιφνίδια έναρξη ιλίγγου, με ναυτία και εμετό. Ο ασθενής έχει φυσιολογική ακοή και φυσιολογική νευρολογική εξέταση. Επίσης, μπορεί να εμφανίζει αστάθεια προς το παθολογικό ους, αλλά είναι ικανός να περπατά χωρίς πτώση. Συνήθως δεν υπάρχει κεφαλαλγία. Ο ασθενής έχει αυτόματο νυσταγμό, χαρακτηριστικό μιας οξείας περιφερικής αιθουσαίας βλάβης. Ο νυσταγμός είναι συνήθως οριζόντιος, με μικρό στροφικό στοιχείο και καταστέλλεται με την οπτική προσήλωση. Συνήθως, υπάρχει χαρακτηριστικός νυσταγμός, με τη βραδεία φάση προς το πάσχον ους και την ταχεία φάση προς το υγιές. Αυξάνει όταν ο ασθενής κοιτά προς την ταχεία φάση και έχει μικρότερη ένταση όταν κοιτά προς τη βραδεία, ακολουθεί δηλαδή τους νόμους του Alexander.

Απεικόνιση

Η μαγνητική τομογραφία στην αιθουσαία νευρίτιδα προσφέρει μόνο στον αποκλεισμό αιμορραγίας ή εμβολής του στελέχους και της παρεγκεφαλίδας και χρησιμοποιείται μόνο σε ασθενείς οι οποίοι έχουν υψηλό κίνδυνο για εγκεφαλικό ή εμφανίζουν ταυτόχρονα νευρολογικές ανωμαλίες, οι οποίες δε δείχνουν βελτίωση μέσα στο επόμενο 48ωρο.

Ειδικές δοκιμασίες

Στην πλειονότητα των ασθενών, οι αιθουσαίες δοκιμασίες δείχνουν ελαττωμένη θερμική απόκριση στο πάσχον ους. Οι θερμικές αποκρίσεις με το ηλεκτρονυσταγμογράφημα τελικώς θα ομαλοποιηθούν σε φυσιολογικά επίπεδα στο 42% των ασθενών.

Μπορεί να κρύβεται κάτι άλλο;

Η διάγνωση της αιθουσαίας νευρίτιδας βασίζεται στα σημεία και τα συμπτώματα που περιγράφησαν ανωτέρω. Εν τούτοις, μπορεί να μιμηθούν τα ίδια συμπτώματα και σημεία και άλλες καταστάσεις. Η ανάγκη περαιτέρω εκτίμησης είναι απαραίτητη μόνο όταν υπάρχει ανησυχία για μια κεντρική αιτιολογία ή όταν ο οξύς ίλιγγος δε βελτιώνεται στο επόμενο 48ωρο. Η κυριότερη κεντρική αιτία που πρέπει να αποκλειστεί είναι έμφρακτο του στελέχους ή της παρεγκεφαλίδας. Στις περισσότερες περιπτώσεις όμως θα έπρεπε να υπάρχουν και άλλα νευρολογικά σημεία, όπως διπλωπία, δυσαρθρία, ελλείμματα κινητικά ή αισθητικά, διαταραχές των αντανακλαστικών, δυσκολία στη βάδιση χωρίς πτώση και κεντρικός τύπος νυσταγμού. Ο κεντρικός νυσταγμός δεν αλλάζει από την οπτική προσήλωση και μπορεί να αντιστρέφει την κατεύθυνση του ανάλογα με τις αλλαγές του βλέμματος. Ένας κάθετος ή αμιγώς στροφικός νυσταγμός πρέπει να κινήσει υποψίες για κεντρική βλάβη. Εάν μάλιστα πρόκειται για ένα μεμονωμένο κατώτερο έμφρακτο στην παρεγκεφαλίδα, οι εκδηλώσεις μπορεί να είναι πανομοιότυπες τις αιθουσαίας νευρωνίτιδος. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός πως το ένα τέταρτο των ασθενών που έχουν παράγοντες κινδύνου για εγκεφαλικό και εκδηλώνουν ίλιγγο, νυσταγμό και διαταραχές βάδισης, έχουν στην πραγματικότητα ένα κατώτερο έμφρακτο στην παρεγκεφαλίδα.

Θεραπεία για την αιθουσαία νευρίτιδα.

Η πρωταρχική διαδικασία θεραπείας περιλαμβάνει συμπτωματική και υποστηρικτική φροντίδα κατά τη διάρκεια του οξέος επεισοδίου. Συνήθως. συστήνουμε αιθουσαία κατασταλτικά του λαβύρινθου, καθώς και αντιεμετικά για να βελτιώσουμε τον ίλιγγο, τη ναυτία και τον έμετο. Αμέσως όμως μόλις ο ασθενής αρχίζει να βελτιώνεται πρέπει αυτά τα φάρμακα να διακοπούν καθώς ελαττώνουν την κεντρική αιθουσαία αντιρρόπηση.

Πρόγνωση

Η φυσική πορεία της νόσου περιλαμβάνει ένα οξύ επεισόδιο ιλίγγου, το οποίο κρατάει για μερικές ημέρες με πλήρη ή κατ’ ελάχιστον μερική ανάρρωση εντός ορισμένων εβδομάδων έως μηνών. Κάποιοι ασθενείς μπορούν να έχουν ακόμη συμπτώματα από το αιθουσαίο σύστημα ακόμα και μετά από ένα έτος. Υποτροπή στον ίδιο ασθενή και μάλιστα στο συγκεκριμένο ή το αντίπλευρο ους έχει αναφερθεί, παρόλα αυτά είναι ασυνήθιστη. Ορισμένοι ασθενείς, και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό για τη διάγνωση, μπορεί αργότερα να αναπτύξουν καλοήθη παροξυσμικό ίλιγγο θέσεως.

  • Gacek RR, Gacek MR. The three faces of vestibular ganglionitis. Ann Otol Rhinol Laryngol. 2002;111(2):103. (The authors present temporal bone and clinical evidence that common syndromes of recurrent vertigo may be caused by a viral infection of the vestibular ganglion.) [PMID: 11860061]
  • Strupp M, Arbusow V, Brandt T. Exercise and drug therapy alter recovery from labyrinth lesion in humans. Ann N Y Acad Sci. 2001;942:79. (The role of exercise and drugs are discussed in the management of unilateral vestibular disturbance.) [PMID: 11710505]

Πλιούτας Ιωάννης MD PhD FEB ORL-HNS

Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών