Κόγχες

Τι είναι οι ρινικές κόγχες;

Στη μύτη μας υπάρχουν τρία ζεύγη κογχών, οι άνω, οι μέσες και οι κάτω ρινικές κόγχες. Πρόκειται για μορφώματα σχήματος λουκάνικου στο πλαϊνό τοίχωμα της μύτης που αποτελούνται από οστό, στυτικό ιστό και βλεννογόνο.  Η βασική τους λειτουργία είναι να θερμαίνουν και να υγραίνουν τον εισπνεόμενο αέρα και να ρυθμίζουν την αναπνοή μέσω του ρινικού κύκλου. Από αυτές, οι σημαντικότερες για τη ρινική αναπνοή είναι οι κάτω ρινικές κόγχες. Όταν διογκωθούν και διευρυνθούν, μπορούν να επηρεάσουν την αναπνοή. Στην ιατρική διάλεκτο αυτό λέγεται υπερτροφία κογχών.

Τι συμπτώματα προκαλούνται από τις κόγχες;

Τα συμπτώματα που προκαλούνται από την υπερτροφία κογχών είναι τα εξής:

• αλλοίωση της όσφρησης
• ξηροστομία κατά το ξύπνημα, το οποίο συμβαίνει γιατί ο ασθενής κοιμάται με το στόμα ανοιχτό επειδή δεν μπορεί να αναπνεύσει από την μύτη
• πίεση στο μέτωπο
• ήπιος πόνος στο πρόσωπο
• παρατεταμένη ρινική συμφόρηση
• καταρροή
• ροχαλητό (ρεγχασμός)

Αιτίες που προκαλούν υπερτροφικές κόγχες.

Η υπερτροφία κογχών μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια. Μερικές από τις πιο κοινές αιτίες της πάθησης περιλαμβάνουν:

• χρόνια ρινοκολπίτιδα
• ερεθιστικοί παράγοντες στο περιβάλλον
• εποχιακές αλλεργίες

Κάθε μία από αυτές τις καταστάσεις μπορεί να προκαλέσει διόγκωση του ίδιου του οστού ή συνηθέστερα του μαλακού ιστού των κογχών. Πολλά άτομα με υπερτροφία στις κόγχες έχουν οικογενειακό ιστορικό αλλεργικής ρινίτιδας.

Αντιμετώπιση των παθήσεων στις κόγχες μύτης

Ένας τρόπος αντιμετώπισης είναι η μείωση των αλλεργιογόνων στο σπίτι.

Για να βοηθήσετε στη θεραπεία συμπτωμάτων υπερτροφίας κογχών πρέπει να περιορίσετε την έκθεσή σας σε περιβαλλοντικά αλλεργιογόνα. Ακολουθούν μερικές συμβουλές που θα σας βοηθήσουν να το πετύχετε:

• Προσπαθήστε να απομακρύνετε την υπερβολική σκόνη και τις τρίχες από το κατοικίδιο ζώο από το σπίτι.  Αυτό περιλαμβάνει καθάρισμα χαλιών με ηλεκτρική σκούπα, καθάρισμα σε μαξιλάρια, κουρτίνες και έπιπλα για την απομάκρυνση της σκόνης, αποφυγή ενδοδαπέδιας θέρμανσης καθώς λόγω ζέστης ανυψώνει περισσότερα αλλεργιογόνα και ερεθιστικούς παράγοντες. 
• Τοποθετήστε τα παιχνίδια που καλύπτονται από ύφασμα σε σακούλες κατάψυξης και αφήστε τον στον καταψύκτη για 24 ώρες. Αυτό μπορεί να βοηθήσει στην εξόντωση των ακάρεων σκόνης που προκαλούν αλλεργίες.
• Προστατέψτε το στρώμα σας από τα ακάρεα σκόνης τοποθετώντας ένα κάλυμμα πάνω από το στρώμα.
• Αποφύγετε το κάπνισμα, ειδικά σε εσωτερικούς χώρους.
• Αφαιρέστε τη μούχλα με ειδικά καθαριστικά, ειδικά σε υπόγεια, μπάνια και κουζίνες.
• Χρησιμοποιήστε ένα φίλτρο αέρα υψηλής απόδοσης (HEPA) σε εσωτερικούς χώρους. Αυτό το φίλτρο μπορεί να βοηθήσει στην εξάλειψη σημαντικής ποσότητας ερεθιστικής σκόνης σε ένα δωμάτιο. Το πιο αποτελεσματικό μέρος για να χρησιμοποιήσετε ένα φίλτρο αέρα είναι σε ένα υπνοδωμάτιο, καθώς είναι εκεί που κοιμάστε. Εάν έχετε κατοικίδια ζώα, η διατήρησή τους έξω από την κρεβατοκάμαρά σας μπορεί να συμβάλει στη μείωση των αλλεργιών.

Φάρμακα που βελτιώνουν τις κόγχες.

Εκτός από τη μείωση των αλλεργιογόνων, υπάρχουν φάρμακα και θεραπείες στο σπίτι που μπορούν να βοηθήσουν στην υπερτροφία των κογχών.

Αυτά περιλαμβάνουν:

• Λήψη φαρμάκων για τη μείωση των εποχιακών αλλεργιών, όπως η σετιριζίνη (Zirtek) ή η λοραταδίνη (Claritin, Allegra).
• Λήψη αποσυμφορητικών από το στόμα, όπως ψευδοεφεδρίνη ή φαινυλεφρίνη. Ωστόσο, αυτά τα φάρμακα μπορούν να επηρεάσουν την αρτηριακή πίεση και θα πρέπει να αποφεύγονται από οποιονδήποτε έχει προβλήματα αρτηριακής πίεσης.
• Προσωρινή χρήση αποσυμφορητικών για ανακούφιση. Ωστόσο, αυτά δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται σε τακτική βάση επειδή μπορούν να οδηγήσουν σε φαρμακευτική ρινίτιδα και αναποτελεσματικότητα με την πάροδο του χρόνου.

Επέμβαση στις κόγχες

Υπάρχουν πολλές διαφορετικές μέθοδοι για τη μείωση του μεγέθους των κάτω ρινικών κογχών. Κυμαίνονται από τις λιγότερο επεμβατικές διαδικασίες, όπως η χρήση ραδιοσυχνοτήτων έως την πιο επιθετική διαδικασία όπως η ολική κογχοτομή (πλήρης απομάκρυνση της κόγχης). Πολύ συχνά, πραγματοποιείται μια διαδικασία μείωσης του μεγέθους στις κόγχες, μαζί με μια διόρθωση στο ρινικό διάφραγμα εάν είναι αυτό στραβό. Με βάση την κρίση του χειρουργού και την προτίμησή σας, μπορούν να ληφθούν υπόψη οι ακόλουθοι τύποι χειρουργικής μείωσης του κατώτερου στροβίλου. Ο ειδικός σε αυτές τις παθήσεις ΩΡΛ μπορεί να σας εξηγήσει αναλυτικά τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα κάθε διαδικασίας.

Οι τρεις πιο συχνά εκτελούμενες διαδικασίες για τη μείωση των κογχών είναι:

1) Ραδιοσυχνότητες (RF). Αυτή η μέθοδος εκτελείται με τοπική ή γενική αναισθησία. Περιλαμβάνει την εφαρμογή τοπικών αναισθητικών φαρμάκων στη ρινική κοιλότητα για να μουδιάσει η περιοχή. Αυτό γίνεται με ψεκασμό και άμεση εφαρμογή τεμαχίων βαμβακιού (μικρές λωρίδες εμποτισμένες με αναισθητικά φάρμακα). Μόλις η μύτη αναισθητοποιηθεί καλά, εισάγεται το όργανο που εφαρμόζει τις ραδιοσυχνότητες στην κόγχη. Κάθε εφαρμογή διαρκεί λιγότερο από πέντε λεπτά και επαναλαμβάνεται 2-3 φορές σε κάθε πλευρά, ανάλογα με το μέγεθος των κογχών σας.

Αφού ολοκληρωθεί η εφαρμογή ραδιοσυχνότητας, γίνεται έλεγχος εάν υπάρχει τυχόν αιμορραγία. Ο ασθενής παρακολουθείται στην κλινική ή στο ιατρείο για μισή ώρα μετά τη διαδικασία. Μόλις αξιολογηθεί ότι είναι καλά, οι ασθενείς επιστρέφουν στο σπίτι την ίδια ημέρα αλλά ενημερώνονται ότι μπορεί να υπάρχει μικρή ποσότητα χρώματος αίματος στο μπροστινό μέρος της μύτης. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι ενώ οι κόγχες μειώνονται σε μέγεθος κατά τη στιγμή της επέμβασης, αυτό ακολουθείται σύντομα από πρήξιμο των ιστών και μόνο μετά από αρκετές ημέρες θα επέλθει η σωστή λειτουργία της μύτης. Επομένως, μπορεί στην πραγματικότητα να αισθανθείτε ότι η μύτη σας είναι μπλοκαρισμένη για 1-2 εβδομάδες μετά τη διαδικασία. 

2) Καυτηριασμός με laser. Η μέθοδος επιλογής στο ιατρείο μας με άριστα αποτελέσματα στη ρινική συμφόρηση σε όσουν πάσχουν από προβλήματα στις κόγχες. Περιγράφεται σε ξεχωριστό άρθρο. 

3) Κογχοπλαστική. Η σίγουρη και μόνιμη λύση. Γίνεται υπό γενική αναισθησία με πλήρη ενδοσκοπικό τρόπο. Περιγράφεται σε ξεχωριστό άρθρο. 

Μετά την επέμβαση.

Θα σας δοθούν οδηγίες να κάνετε ρινοπλύσεις με φυσιολογικό ορό για μια μέση περίοδο 2-4 εβδομάδων μετά τη χειρουργική επέμβαση. Αυτό απαιτείται για να σας βοηθήσει να καθαρίσετε τη μύτη σας από εκκρίσεις βλέννας, παλιό αίμα και κρούστες και για να βοηθήσετε στην επούλωση και την αποκατάσταση του ρινικού βλεννογόνου. Επιπλέον, ο ΩΡΛ σας θα σας συνταγογραφήσει επίσης έναν συνδυασμό αντιβιοτικών, παυσίπονων και αντιφλεγμονωδών φαρμάκων.

Πότε μπορώ να συνεχίσω τη σωματική δραστηριότητα;

Η επιστροφή στη δραστηριότητα μετά τη χειρουργική επέμβαση  ποικίλλει από άτομο σε άτομο και εξαρτάται από τον τύπο της διαδικασίας που εκτελείται και έχουν συζητηθεί παραπάνω.

Σε γενικές γραμμές

• Με ραδιοσυχνότητες: υπάρχει ελάχιστη αιμορραγία  και οι ασθενείς που υποβάλλονται σε αυτές τις θεραπείες μπορούν γρήγορα να επιστρέψουν στη δουλειά και να ασκήσουν ελαφριά άσκηση εντός 2-3 ημερών μετά τη διαδικασία.
• Με το laser ο ασθενής επιστρέφει την ίδια κιόλας ημέρα στην εργασία του και μετά από 2-3 ημέρες μπορεί να κάνει γυμναστική, κολύμπι και γενικά πιο βαριές σωματικές δραστηριότητες.
• Με τις πιο επιθετικές επεμβάσεις (κογχοπλαστική) συνιστάται στους ασθενείς να ξεκουράζονται στο σπίτι για 1 εβδομάδα. Οι καθιστικές δραστηριότητες και η εργασία γραφείου μπορούν συχνά να συνεχιστούν τη 2η εβδομάδα. Η ελαφριά άσκηση μπορεί συνήθως να συνεχιστεί μετά από 2 εβδομάδες όταν η θεραπεία από τη χειρουργική επέμβαση είναι σχεδόν πλήρης.

Πλιούτας Ιωάννης MD PhD FEB ORL-HNS

Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

25ης Μαρτίου κ Θράκης 87.  Πετρούπολη.

Τηλέφωνο ιατρείου:  2114116011