Σιαλολιθίαση

Τι είναι και πώς διαγιγνώσκεται η σιαλολιθίαση;

Σιαλολιθίαση είναι το οξύ επώδυνο οίδημα μειζόνων σιελογόνων αδένων, ειδικά του υπογνάθιου, που οφείλεται σε απόφραξη λόγω λίθου στον εκφορητικό πόρο. Μπορεί να είναι υποτροπιάζον και συνήθως, συμβαίνει επίταση των συμπτωμάτων κατά τη μάσηση. Το οίδημα μπορεί να βελτιώνεται μετά από περίπου μία ώρα.

Πολύ συχνά υπάρχει ιστορικό ξηροστομίας. Πάντα πρέπει να γίνεται ενδελεχής ψηλάφηση του αδένα. Ψηλάφηση τυχόν λίθου στο έδαφος του στόματος που απαιτεί ανάλογη θεραπεία.
Οι επιπλοκές περιλαμβάνουν οξεία πυώδη σιαλαδενίτιδα, διεύρυνση των πόρων, συνέχειες, απόφραξη.

Η σιαλολιθίαση παρατηρείται περίπου 80-90% στον υπογνάθιο αδένα, ενώ μόνο το 10-20% έχουν αναφερθεί στην παρωτίδα. Η σιαλολιθίαση είναι μια συχνή αιτία παθήσεων των σιελογόνων αδένων που μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία με μια προτίμηση στους άνδρες. Στους προδιαθεσικούς παράγοντες για απόφραξη με λίθους περιλαμβάνονται περιπτώσεις παρατεταμένης νόσου, ο σακχαρώδης διαβήτης και η υπέρταση.

Τι συμπτώματα έχει σιαλολιθίαση;

Υποτροπιάζουσα διόγκωση στον υπογνάθιο αδένα και πόνος, τα οποία εντείνονται κατά τη διάρκεια της μάσησης της τροφής . Παρατεταμένη απόφραξη μπορεί να οδηγήσει σε οξεία φλεγμονή με αυξανόμενο πόνο και ερυθρότητα του αδένα. Οι ασθενείς μπορεί επίσης να αναφέρουν ιστορικό ξηροστομίας ή μιας αίσθησης σαν να καταπίνουν άμμο. Η κλινική εξέταση είναι απαραίτητη, καθώς οι λίθοι μπορεί να ψηλαφηθούν κατά τα πρόσθια δύο τρίτα του υπογνάθιου αδένα. Επίσης, πρέπει να ψηλαφήσουμε το έδαφος του στόματος, ενώ οι λίθοι εντός του αδένα μόνον σπάνια μπορούν να γίνουν ψηλαφητοί.

Απεικόνιση

Οι απλές ακτινογραφίες μπορούν να αναδείξουν έναν ακτινοσκιερό λίθο, αλλά συνήθως οι λήψεις δεν είναι επαρκείς. Οι καλύτερες λήψεις είναι οι ενδοστοματικές. Η σιελογραφία είναι μια πολύ ακριβής μέθοδος στην ανίχνευση λίθων. Επίσης, η σιελογραφία μπορεί να συνδυαστεί με αξονική ή μαγνητική τομογραφία. Ο υπέρηχος δεν έχει αποδειχθεί χρήσιμος. Η σιαλενδοσκόπηση είναι μια σύγχρονη και ακριβής μέθοδος τόσο διάγνωσης, όσο και θεραπευτικής αντιμετώπισης, καθώς δίνει την ευχέρεια στο χειρουργό να αφαιρέσει τυχόν λίθο με ειδικά εργαλεία (grasps, baskets).

Πως θεραπεύεται η σιαλολιθίαση χειρουργικά;

Ενδοστοματική αφαίρεση
Η θεραπεία εξαρτάται από τη θέση του κάθε λίθου. Αν ο λίθος ψηλαφείται ή είναι ορατός στο πρόσθιο τμήμα του υπογνάθιου πόρου μπορεί να αφαιρεθεί με ενδοστοματική προσπέλαση. Ο εκφορητικός πόρος μπορεί να διασταλεί χρησιμοποιώντας ειδικά εργαλεία και να ανευρεθεί ο λίθος. Εάν είναι πολύ μεγάλος μπορεί να γίνει μια ευρύτερη επέμβαση κάτω από τοπική αναισθησία και ο λίθος να αφαιρεθεί χειρουργικά. Η συγκεκριμένη παρέμβαση γίνεται με οδηγό μία μύλη και τομή άνωθεν αυτής. Ο λίθος ανευρίσκεται και αφαιρείται με απαλές κινήσεις. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δείχνει ο χειρουργός στην περιοχή, καθώς γειτνιάζει με το γλωσσικό νεύρο.

Ακολουθεί βίντεο με αφαίρεση (λίθου) πέτρας υπογναθίου αδένα. Η επέμβαση γίνεται ενδοστοματικά με τοπική αναισθησία στο ιατρείο.

 

Χειρουργική εξαίρεση

Μεγαλύτεροι λίθοι σφηνώνονται εις τον πόρο ή το σώμα του υπογναθίου προκαλώντας συμπτώματα τα οποία μπορεί να απαιτούν χειρουργική αφαίρεση του αδένα. Παρομοίως, λίθος σφηνωμένος στο σώμα της παρωτίδας θα κάνει επιτακτική την ανάγκη παρωτιδεκτομής.

Πλιούτας Ιωάννης MD PhD FEB ORL-HNS

Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

25ης Μαρτίου κ Θράκης 87.  Πετρούπολη.

Τηλέφωνο ιατρείου:  2114116011