Ενδοσκοπική επέμβαση στα ιγμόρεια (FESS)

Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για την ενδοσκοπική χειρουργική των παραρρινίων κόλπων

Η ενδοσκοπική επέμβαση μύτης στοχεύει στη διάνοιξη των παραρρινίων κόλπων. Οι παραρρίνιοι κόλποι (στην καθομιλουμένη ιγμόρεια) είναι κοιλότητες μέσα στο κρανίο ενός ατόμου, ανάμεσα από τα μάτια και το μπροστινό μέρος του προσώπου. Αυτές οι κοιλότητες βοηθούν στο να γίνει το κρανίο ελαφρύτερο. Παράγουν επίσης βλέννα που προσθέτει υγρασία στη ρινική αναπνοή. Η βλέννα παρέχει ένα προστατευτικό στρώμα που βοηθά στην αποφυγή ανεπιθύμητων σωματιδίων όπως ρύπων, βρωμιάς και μολυσματικών οργανισμών. Τα ιγμόρεια είναι επενδεδυμένα με κροσσούς – βλεφαρίδες, που είναι πολύ λεπτά κύτταρα που μοιάζουν με τρίχες. Οι κροσσοί βοηθούν στην απομάκρυνση της βλέννας των κόλπων προς τη μύτη.

Τι είναι η ενδοσκοπική επέμβαση των κόλπων;

Η χειρουργική των κόλπων είναι μια διαδικασία που στοχεύει να ανοίξει τις οδούς των ιγμορείων και να απομακρύνει τυχόν εστία φλεγμονής, αλλά και πολύποδες μύτης ακόμα και όγκους (καλοήθεις ή κακοήθεις). Αυτή είναι μια επιλογή για άτομα με συνεχιζόμενες και επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις στα ιγμόρεια, για άτομα με ανώμαλη δομή των κόλπων ή μη φυσιολογικές αυξήσεις στον κόλπο. Ένας ΩΡΛ θα επιχειρήσει συχνά άλλες θεραπείες και διαδικασίες πριν καταφύγει σε χειρουργική επέμβαση. Εάν αυτά δεν λειτουργούν, απαιτείται όμως χειρουργική παρέμβαση. Η χειρουργική επέμβαση κόλπων είναι μια διαδικασία με μικρή ενόχληση για τον ασθενή. Σαν εγχείρηση ωστόσο είναι πολύ λεπτή, που σε έμπειρα χέρια όμως έχει ελάχιστες επιπλοκές. Ο στόχος είναι να αφαιρέσουμε οτιδήποτε εμποδίζει τις οδούς παροχέτευσης των ιγμορείων.

Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει αφαίρεση:

• λεπτών τμημάτων οστών
• βλεννών και μεμβρανών
• ρινικών πολυπόδων
• οιδηματώσους ή κατεστραμμένου ιστού
• όγκων που εμποδίζουν τη ρινική οδό.

Σε ποιές περιπτώσεις κάνουμε ενδοσκοπική επέμβαση – FESS;

Θα συστήσουμε την FESS σε έναν ασθενή για να αντιμετωπίσουμε μια ποικιλία θεμάτων. Οι συνήθεις λόγοι περιλαμβάνουν την ιγμορίτιδα και τους ρινικούς πολύποδες.

Ιγμορίτιδα

Η ιγμορίτιδα είναι η φλεγμονή των παραρρινίων κόλπων. Ανάλογα με το ποιον κόλπο προσβάλει, λαμβάνει και το αντίστοιχο όνομα. Έτσι, έχουμε ιγμορίτιδα, ηθμοειδίτιδα, σφηνοειδίτιδα και μετωπιαία κολπίτιδα.  Ένα άτομο με ιγμορίτιδα μπορεί να έχει τα ακόλουθα συμπτώματα:

• πίεση γύρω από τη μύτη, τα μάτια ή το μέτωπο.
• βουλωμένη μύτη.
• παχιές και αποχρωματισμένες ρινικές εκκρίσεις.
• βήχα.
• συμφόρηση κεφαλιού και πονοκεφάλους.
• κακή γεύση λόγω οπισθορινικής καταρροής.
• βουλωμένα αυτιά ή αλλαγές στην ακοή.

Απόφραξη από ρινικούς πολύποδες

Οι ρινικοί πολύποδες είναι οιδηματώδεις προβολές του ρινικού βλεννογόνου μέσα στις ρινικές οδούς και τα ιγμόρεια. Μπορούν να ποικίλουν σε μέγεθος αλλά συνήθως έχουν σχήμα δακρύου ή σταφυλιών. Μεγαλύτεροι πολύποδες οδηγούν σε προβλήματα αναπνοής και διαταραχή της όσφρησης. Μπορούν επίσης να μπλοκάρουν τα ιγμόρεια ενός ατόμου και να οδηγήσουν σε λοιμώξεις. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να μην εμφανίσουν βέβαια καθόλου συμπτώματα από ρινικούς πολύποδες.

Ωστόσο, τα κοινά περιλαμβάνουν:

• βουλωμένη μύτη, που οδηγεί σε δυσκολία στην αναπνοή,
• καταρροή,
• επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις στα ιγμόρεια,
• μειωμένη αίσθηση όσφρησης ή γεύσης,
• πίεση προσώπου,
• πονοκεφάλους κατά την κολύμβηση με αναπνευστήρα.

Αλλοι λόγοι

Χειρουργική επέμβαση κόλπων έχει σκοπό την αντιμετώπιση και άλλων λοιμώξεων, συνεχιζόμενων αποφράξεων της αναπνοής, μη φυσιολογικών αναπτύξεων και άλλων ζητημάτων που προκαλούν φλεγμονή στις ρινικές διόδους και τα ιγμόρεια.

FESS Λειτουργική ενδοσκοπική χειρουργική κόλπων 

Ο πιο συνηθισμένος τύπος χειρουργικής παραρρίνιων κόλπων είναι η ενδοσκοπική επέμβαση κόλπων.  Το FESS πραγματοποιείται με ένα εργαλείο που ονομάζεται ενδοσκόπιο. Αυτός είναι ένας φωτιζόμενος, λεπτός σωλήνας οπτικών ινών. Το ενδοσκόπιο εισάγεται στη μύτη για να φτάσει στα ανοίγματα των κόλπων. Ο χειρουργός αποκτά πρόσβαση και άμεση όραση βλέποντας την εικόνα σε μεγέθυνση στην οθόνη κατά τη διάρκεια της εγχείρησης.

Στη συνέχεια, τα ενδοσκόπια και τα χειρουργικά εργαλεία περνούν στη ρινική κοιλότητα ώστε να τα χρησιμοποιήσουμε για τη διεξαγωγή της εγχείρησης. Ο χειρουργός χρησιμοποιεί αυτά τα εργαλεία για να αφαιρέσει ιστούς που αποφράσσουν και για να καθαρίσει τα ιγμόρεια. Η όλη διαδικασία πραγματοποιείται μέσα από τα ρουθούνια και δεν αφήνει καθόλου ουλές ή σημάδια. Κάποιο μετεγχειρητικό πρήξιμο δεν είναι σπάνιο, αλλά θα εξαφανιστεί αρκετά γρήγορα. Ο ασθενής μετά τη χειρουργική επέμβαση θα αισθανθεί συνήθως μόνο ήπια ενόχληση για σύντομο χρονικό διάστημα.

Το FESS αποτελεί στις μέρες μας την πιο συχνή επέμβαση στη μύτη, μετά ίσως από την επέμβαση για διάφραγμα και τον καυτηριασμό των κογχών. Σε μικρή έκταση μπορεί να πραγματοποιηθεί και σε εξωτερικά ιατρεία

Μετά την επέμβαση

Μετά τη χειρουργική επέμβαση κόλπων, ο ασθενής δεν έχει πωματισμό εκτός κι αν υπάρξει έντονη αιμορραγία κατά τη διάρκεια του χειρουργείου. Το ρινικό ταμπόν, στην περίπτωση αυτή, είναι η εισαγωγή αποστειρωμένου υλικού που μοιάζει με γάζα στη ρινική οδό για τον έλεγχο της αιμορραγίας. Η χρήση του πωματισμού εξαρτάται από τον τύπο και τον λόγο εκτέλεσης της επέμβασης. Συνήθως, είναι απορροφήσιμος και θα διαλυθεί με την πάροδο του χρόνου. Εάν είναι μη απορροφήσιμο ταμπόν, ο γιατρός θα τον αφαιρέσει το επόμενο 24ωρο. Η ανάρρωση ποικίλλει ανάλογα με τη χειρουργική επέμβαση και από άλλους παράγοντες, όπως η ηλικία και η γενική κατάσταση της υγείας. Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι βιώνουν πολύ μικρή ενόχληση μετά από χειρουργική ενδοσκοπική επέμβαση κόλπων. Τα περισσότερα άτομα λαμβάνουν εξιτήριο για το σπίτι την ίδια μέρα μετά το χειρουργείο. Ανάλογα με την έκταση της χειρουργικής επέμβασης, ένα άτομο μπορεί να λάβει συνταγογραφούμενα φάρμακα για τον πόνο κατά τη διάρκεια της ανάρρωσης.

Μετά την επέμβαση, είναι σύνηθες να εμφανίσετε:

• ήπια ενόχληση και κούραση
• ρινική συμφόρηση
• μικρές ποσότητες αιμορραγίας.

Οι ασθενείς θα πρέπει να ακολουθούν πιστά τις οδηγίες του γιατρού ΩΡΛ τους για μετεγχειρητική φροντίδα και να λαμβάνουν όλα τα φάρμακα όπως εκείνος τούς συνταγογραφεί. Οδηγίες είναι συχνά απαραίτητες για αλλαγές στην καθημερινή τους ρουτίνα για τις πρώτες 2 εβδομάδες μετά την επέμβαση. Τα συνήθη φάρμακα που συνταγογραφούμε μετά το FESS περιλαμβάνουν κυρίως ρινοπλύσεις με φυσιολογικό ορό, στεροειδή και αντιβιοτικά.

Πιθανές ή λιγότερο πιθανές επιπλοκές

Αιμορραγία

Η αιμορραγία μετά το χειρουργείο τείνει να συμβαίνει μέσα στις πρώτες 24 ώρες. Ωστόσο, μερικές φορές μπορεί να συμβεί αργότερα, μετά από μέρες ή και εβδομάδες. Στην περίπτωση αυτή, ο χειρουργός κάνει ενδοσκόπηση στη μύτη και εάν διαπιστώσει θρόμβο ή πήγμα, τα αφαιρεί με χρήση αναρρόφησης ή ειδικής λαβίδας. 

Ενδοκράνιες επιπλοκές

Το διάφραγμα προσκολλάται στην οροφή της μύτης. Αυτό το λεπτό στρώμα οστού μπορεί να καταστραφεί κατά τη διάρκεια χειρουργικής επέμβασης κόλπων. Ωστόσο, αυτή είναι μια πολύ σπάνια επιπλοκή. Το εγκεφαλικό υγρό μπορεί να διαρρεύσει στη μύτη και, σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να οδηγήσει σε μόλυνση στην μήνιγγα του εγκεφάλου, (τότε καλείται μηνιγγίτιδα). Αν και αυτό το πρόβλημα είναι εξαιρετικά σπάνιο, ένας έμπειρος χειρουργός θα το εντοπίσει και θα το διορθώσει κατά τη διάρκεια της αρχικής χειρουργικής επέμβασης.

Βλάβη στο μάτι ή στον περιβάλλοντα ιστό

Καθώς τα ιγμόρεια είναι τόσο κοντά στο μάτι, μερικές φορές μπορεί να εμφανιστεί αιμορραγία στο μάτι. Αυτό συμβαίνει όταν επέλθει κάκωση στο λεπτό στρώμα του οστού που χωρίζει τον κόλπο από το μάτι. Αυτό είναι σπάνιο και, πάλι, συνήθως εντοπίζεται και αντιμετωπίζεται κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης. Σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις, έχουν αναφερθεί απώλεια όρασης και τύφλωση. Υπήρξαν επίσης σπάνιες αναφορές για βλάβη στους μύες που κινούν το μάτι, που μπορεί να οδηγήσει σε προσωρινή ή μόνιμη διπλή όραση. Άλλες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσουν σε αλλαγή στον τρόπο λειτουργίας των δακρυϊκών ασκών ή πόρων, προκαλώντας υπερβολική δακρύρροια.

Αλλαγές στη φωνή ενός ατόμου

Τα ιγμόρεια επηρεάζουν την αντήχηση της φωνής ενός ατόμου. Απότοκο της χειρουργικής των κόλπων μπορεί μερικές φορές να θεωρηθεί η αλλαγή στη φωνή του ασθενούς.

Απώλεια όσφρησης ή γεύσης

Μετά από χειρουργική επέμβαση κόλπων, η αποκατάστασης της ροής του αέρα συνήθως βελτιώνει την όσφρηση του ασθενούς. Ωστόσο, ανάλογα με την έκταση του οιδήματος ή της μόλυνσης, μετά την επέμβαση σπάνια ίσως παρατηρήσουμε  επιδείνωση. Αυτό είναι συχνά προσωρινό και σπάνια θα διαρκέσει περισσότερο από 2-3 μήνες.

Μόλυνση

Η αντιμετώπιση των λοιμώξεων των κόλπων είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο εκτελούμε χειρουργική επέμβαση κόλπων. Ένα άτομο με ιγμορίτιδα μπορεί να αναπτύξει άλλες λοιμώξεις σε αυτήν την περιοχή ως αποτέλεσμα χειρουργικής επέμβασης. Ωστόσο, αυτή η επιπλοκή είναι περισσότερο πιθανό να επέλθει εάν ο ασθενής δεν υποβληθεί στην χειρουργική επέμβαση.

Ρινικά προβλήματα

Η χειρουργική των κόλπων σκοπό έχει να βελτιώσει τη ροή του αέρα. Ωστόσο, σε σπάνιες περιπτώσεις, η χειρουργική επέμβαση πιθανόν να επιδεινώσει το μπούκωμα ή την συμφόρηση. Μικρές ποσότητες ουλώδους ιστού ίσως συσσωρευτούν στη ρινική οδό, γεγονός που απαιτεί καλή και συχνή μετεγχειρητική φροντίδα.