Διαταραχές κροταφογναθικής

Τι συμπτώματα προκαλούν οι διαταραχές κροταφογναθικής;

Οι διαταραχές κροταφογναθικής άρθρωσης είναι ένα σύνολο μυοσκελετικών διαταραχών που επηρεάζουν την κροταφογναθική άρθρωση, τους μασητήριους μύες ή και τα δύο. Αυτές οι διαταραχές αντιστοιχούν σε πολλές διαφορετικές διαγνώσεις με παρόμοια σημεία και συμπτώματα που επηρεάζουν το σύστημα της μάσησης. Μπορεί να είναι οξείες, επαναλαμβανόμενες ή χρόνιες.

• Το 75% του πληθυσμού έχει τουλάχιστον ένα σημείο και το 35% έχει τουλάχιστον ένα σύμπτωμα.
• Ωστόσο, μόνο λιγότερο από το 5% των ατόμων με σημεία και συμπτώματα θα λάβουν θεραπεία.

Στην ΩΡΛ πράξη το άλγος κροταφογναθικής ενδιαφέρει λόγω της γειτνίασης της αρθρώσεως με το αυτί, καθώς και της κοινής νεύρωσης των δύο.

Πολλές φορές, λοιπόν, το πρώτο σύμπτωμα με το οποίο προσέρχεται ο ασθενής στον ωτορινολαρυγγολόγο είναι πόνος στο αυτί.

Ποιες είναι οι αιτίες;

Η αιτία είναι πολυπαραγοντική στις περισσότερες περιπτώσεις.

Προδιαθεσικοί παράγοντες είναι:

• Τραυματισμοί της άρθρωσης: Μικροτραυματισμοί προκαλούνται από σφίξιμο και τρίξιμο των δοντιών.
• Το στρες: Το άγχος μπορεί να προκαλεί διαταραχές στον ύπνο, αλλά και αύξηση του νυκτερινού βριγμού.

Αμφισβητούμενες αιτίες

Βριγμός

Ο βριγμός ή το τρίξιμο των δοντιών κατά τη διάρκεια του ύπνου, θεωρείται ότι αποτελεί προδιαθεσικό παράγοντα. Μπορεί να συνεπάγεται υπερβολική ενεργοποίηση των μυών της μάσησης και υπερβολική επιβάρυνση της κροταφογναθικής άρθρωσης. Σε μελέτες ο βριγμός δεν έχει αποδειχθεί σαφώς ως αιτία, καθώς πολλά άτομα τρίζουν σοβαρά τα δόντια τους και δεν έχουν συμπτώματα ή σημεία του κροταφογναθικού συνδρόμου.

Αυχενικός τραυματισμός

Έχει θεωρηθεί ότι αποτελεί παράγοντα ανάπτυξης για κροταφογναθικό σύνδρομο και πολλοί ασθενείς ισχυρίζονται πόνο στους μύες και στις αρθρώσεις μετά από τραυματισμό του αυχένα. Ο πόνος μπορεί να προκαλείται από τον τεντωμένο στερνοκλειδομαστοειδή μυ, ο οποίος συχνά αναφέρεται ως πόνος στο αυτί ή λόγω τραυματισμών σε άλλους μύες και συνδέσμους του αυχένα.

Μετατόπιση του μεσάρθριου δίσκου

Η μετατόπιση του δίσκου έχει θεωρηθεί ως παθολογική κατάσταση, αλλά πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι το 30 – 50% του πληθυσμού έχει μειωμένους δίσκους. Τα περισσότερα από αυτά τα άτομα δεν έχουν ιστορικό πόνου ή δυσλειτουργίας της κροταφογναθικής άρθρωσης. Η μετατόπιση του δίσκου μπορεί να είναι μια φυσιολογική παραλλαγή. Οι αρθρώσεις που κάνουν τον ήχο «κλικ» δεν είναι απαραιτήτως οδυνηρές ή παθολογικές. Όταν όμως συνυπάρχουν με σύνδρομο κροταφογναθικής επιτείνουν τον πόνο στην άρθρωση.

Συμπτώματα σε διαταραχές κροταφογναθικής

Τα πιο κοινά συμπτώματα είναι:

• πόνος στη γνάθο, στο πρόσωπο και στο κεφάλι, με μέτρια ένταση.
• πόνος στο αυτί (ωταλγία)
• περιορισμός στη διάνοιξη του στόματος και «κλείδωμα» της κάτω γνάθου είναι κοινές λειτουργικές διαταραχές που αναφέρουν οι ασθενείς.
• ήχοι (κλικς) κατά τη μέγιστη διάνοιξη του στόματος ή στην έναρξη του κλεισίματος του στόματος.
• πονοκέφαλος και πόνος στον αυχένα και στους ώμους που δεν σχετίζονται με την λειτουργία της γνάθου
• ανεξήγητες εμβοές, απώλεια ακοής και ζάλη.
• ανώμαλη φθορά, ευαισθησία και μειωμένη λειτουργικότητα των δοντιών.

Απεικόνιση σε διαταραχές κροταφογναθικής

Η μαγνητική τομογραφία (MRI) αποκαλύπτει σκληρό οστικό ιστό καθώς και ανωμαλίες μαλακών ιστών. Η αξονική τομογραφία (CT) είναι χρήσιμη για την απεικόνιση εκφυλιστικών αλλαγών των σκληρών ιστών. Η απεικόνιση πρέπει να γίνεται μόνο σε περιπτώσεις όπου ο αφύσικος πόνος , η δυσλειτουργία ή και τα δύο δεν ανταποκρίνονται σε συντηρητικές βραχυπρόθεσμες θεραπείες, όπως στα αντιφλεγμονώδη φάρμακα και στη φυσικοθεραπεία. Η απεικόνιση είναι επίσης σημαντική όταν υπάρξει αλλαγή στη σύγκλειση της γνάθου.

Ποια είναι η θεραπεία σε διαταραχές κροταφογναθικής;

Η αντιμετώπιση για το κροταφογναθικό σύνδρομο στοχεύει στην εξάλειψη του πόνου και την αποκατάσταση της λειτουργίας της και των φυσιολογικών δραστηριοτήτων της καθημερινής ζωής. Περισσότερο χρησιμοποιούμε συντηρητικές, μη επεμβατικές θεραπείες. Σε λιγότερο από 5% των περιπτώσεων γίνεται χειρουργική επέμβαση. Τα βασικά στοιχεία οποιασδήποτε συντηρητικής θεραπείας είναι η αυτοφροντίδα, η φαρμακευτική αγωγή και η φυσικοθεραπεία. Ο βελονισμός μπορεί συχνά να είναι χρήσιμος, όπως και η βιοανάδραση και η ορθωτική θεραπεία με νάρθηκα.

1. Τρόπος Ζωής και Αυτοφροντίδα

• Αποφύγετε Σκληρές τροφές: Προτιμήστε μαλακά τρόφιμα που είναι πιο εύκολα να μασήσετε και αποφύγετε τρόφιμα που απαιτούν υπερβολική μάσηση, όπως τσίχλα ή σκληρά κρέατα.
• Εφαρμογή Θερμότητας ή Ψύχους:
  • Θερμότητα: Εφαρμόστε ζεστή κομπρέσα στην επηρεαζόμενη περιοχή για να χαλαρώσουν οι μύες και να βελτιωθεί η κυκλοφορία του αίματος.
  • Ψύχος: Χρησιμοποιήστε πάγο για να μειώσετε τη φλεγμονή και να αναισθητοποιήσετε την περιοχή αν υπάρχει σημαντικό πρήξιμο ή οξύς πόνος.
• Ασκήσεις Γνάθου: Απαλές διατάσεις και ασκήσεις ενδυνάμωσης μπορούν να βελτιώσουν την κίνηση της γνάθου και να μειώσουν τον πόνο. Συμβουλευτείτε έναν ειδικό ή φυσιοθεραπευτή για κατάλληλες ασκήσεις.
• Διαχείριση Στρες: Δεδομένου ότι το άγχος μπορεί να συμβάλλει στον πόνο της γνάθου μέσω της έντασης των μυών ή του βρυγμού των δοντιών, τεχνικές μείωσης του στρες όπως η χαλάρωση, ο διαλογισμός ή η γιόγκα μπορούν να είναι ωφέλιμες.
• Σωστή Στάση Σώματος: Διατηρήστε καλή στάση για να αποφύγετε επιπλέον καταπόνηση της γνάθου. Καθίστε και σταθείτε με τους ώμους πίσω και το κεφάλι ευθυγραμμισμένο με τη σπονδυλική στήλη.
• Αποφύγετε το σφίξιμο των δοντιών: να είστε προσεκτικοί με την τάση να σφίγγετε τα δόντια σας, ειδικά σε αγχωτικές καταστάσεις. Η χρήση προστατευτικών νυχτερινών συσκευών ή ναρθήκων, όπως συνιστά ο οδοντίατρος, μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της ζημίας από το βρυγμό.

2. Ιατρικές και Οδοντιατρικές Θεραπείες

• Φάρμακα:
  • Αναλγητικά: Μη συνταγογραφούμενα φάρμακα όπως η ιβουπροφαίνη ή η παρακεταμόλη μπορούν να ανακουφίσουν τον πόνο.
  • Χαλαρωτικά Μυών: Συνταγογραφούμενα φάρμακα μπορεί να συνιστώνται για τον μυϊκό σπασμό.
  • Αντιφλεγμονώδη Φάρμακα: Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (NSAIDs) μπορούν να βοηθήσουν στη φλεγμονή.
• Οδοντιατρικές Συσκευές:
  • Νάρθηκες ή Προστατευτικά Δοντιών: Εξατομικευμένες συσκευές που φοριούνται πάνω από τα δόντια μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του σφιξίματος, να προστατεύσουν τα δόντια και να μειώσουν την πίεση στη γνάθο.
• Φυσιοθεραπεία: Ένας φυσιοθεραπευτής μπορεί να παρέχει στοχευμένες ασκήσεις, χειροπρακτική θεραπεία και άλλες μεθόδους για να βελτιώσει τη λειτουργία της γνάθου και να μειώσει τον πόνο. Ασκήσεις της γνάθου προβλέπονται για την αύξηση της κινητικότητας, τη μείωση της υπερκινητικότητας, την ενίσχυση και των συντονισμό των μυών και τη βελτίωση της αντοχής των μυών. Το μασάζ μπορεί να είναι χρήσιμο καθώς αυξάνει την ροή του αίματος μέσω του ιστού και προκαλεί χαλάρωση των μυών. Η αξιολόγηση της στάσης του ασθενούς είναι σημαντική και πρέπει να διδαχθεί η σωστή στάση σώματος.
• Συμβουλευτική ή Συμπεριφορική Θεραπεία: Για άτομα που σφίγγουν τα δόντια τους λόγω άγχους ή ανησυχίας, η γνωστική-συμπεριφορική θεραπεία (CBT) ή η συμβουλευτική μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των υποκείμενων προβλημάτων.
• Ναρθηκας οδόντων.  Οι νάρθηκες, είναι αφαιρούμενες ορθοδοντικές κατασκευές, συνήθως κατασκευασμένες από ακρυλικό πλαστικό, εφαρμόζουν πάνω στα δόντια, είτε της κάτω, είτε της πάνω γνάθου. Παρά την εκτεταμένη χρήση τους στη θεραπεία του κροταφογναθικού συνδρόμου και του βρουξισμού, οι μηχανισμοί δράσης αυτών παραμένουν αμφιλεγόμενοι. Οι οριστικοί νάρθηκες θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ως συμπλήρωμα στη θεραπεία και όχι ως οριστική θεραπεία.Η θεραπεία με ενδοστοματικούς νάρθηκες έχει πολλαπλά οφέλη. Μειώνουν τη «φόρτιση» των αρθρώσεων και έχουν ισχυρό εικονικό αποτέλεσμα. Μπορούν να μειώσουν τη βλάβη των δοντιών σε ασθενείς που τρίζουν τα δόντια τους. Δεν νιώθουν όλοι οι ασθενείς ανακούφιση από το πόνο και κάποιοι παρουσιάζουν επιδείνωση των συμπτωμάτων με τους νάρθηκες. Οι νάρθηκες όμως θα πρέπει να φορούνται για βραχύ χρονικό διάστημα και θα πρέπει να παρακολουθούνται τακτικά.

3. Χειρουργικές και Σύνθετες Παρεμβάσεις

• Ενέσεις:
  • Ενέσεις Κορτικοστεροειδών: Μπορεί να χρησιμοποιηθούν για να μειώσουν τη φλεγμονή και τον πόνο στην Κροταφογναθική.
  • Βοτουλινική Τοξίνη (Botox): Μερικές φορές χρησιμοποιείται για να ανακουφίσει την ένταση των μυών και τον πόνο.
• Χειρουργική Παρέμβαση: Εξετάζεται μόνο σε σοβαρές περιπτώσεις όπου άλλες θεραπείες έχουν αποτύχει. Οι επιλογές περιλαμβάνουν:
  • Αρθροσκόπηση: Μια ελάχιστα επεμβατική διαδικασία για την εξέταση και θεραπεία της Κροταφογναθικής Κοινότητας. Η αρθροσκόπηση είναι η εισαγωγή ενός ενδοσκοπίου με οπτικές ίνες που επιτρέπει την απεικόνιση του χώρου της άρθρωσης. Άλλα ειδικά διαμορφωμένα εργαλεία εισάγονται και επιτρέπουν την αφαίρεση συμφύσεων και τη λήψη βιοψίας.
  • Ανοικτή Χειρουργική: Για σημαντικά προβλήματα ή ζημιές στη δομή. Η χειρουργική επέμβαση προορίζεται για λίγες περιπτώσεις (λιγότερο από 5%) που δεν ανταποκρίνονται στη συντηρητική θεραπεία ή σε ασθενείς που αναγνωρίζεται ανατομική παραλλαγή η οποία μπορεί να διορθωθεί με χειρουργική επέμβαση. Αυτοί οι ασθενείς θα πρέπει να υποβάλλονται σε πλήρη μη χειρουργική αποκατάσταση και να σκεφτούν το χειρουργείο μόνο αφού έχουν ελεγχθεί και αντιμετωπιστεί όλοι οι παράγοντες. Η προεγχειρητική και μετεγχειρητική φυσικοθεραπεία είναι σημαντικές για την επιτυχή έκβαση της επέμβασης. Οι λιγότερο επεμβατικές τεχνικές φαίνεται να είναι εξίσου αποτελεσματικές με τις πιο επεμβατικές διαδικασίες ανοικτής άρθρωσης, οπότε η αρθροσκόπηση και η αρθροκέντηση θα πρέπει να θεωρηθεί ως πρώτο βήμα.

4. Εναλλακτικές Θεραπείες

• Βελονισμός: Ορισμένοι άνθρωποι βρίσκουν ανακούφιση από τα συμπτώματα TMJ μέσω του βελονισμού, ο οποίος μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του πόνου και στη βελτίωση της λειτουργίας της γνάθου.
• Χειροπρακτική Φροντίδα: Ρυθμίσεις της σπονδυλικής στήλης ή του λαιμού μπορεί να είναι ωφέλιμες για ορισμένα άτομα με προβλήματα TMJ, ειδικά αν υπάρχει πρόβλημα ευθυγράμμισης.
• Μασάζ: Απαλό μασάζ των μυών της γνάθου και των γύρω περιοχών μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της έντασης των μυών και του πόνου.

5. Παρακολούθηση και Επανεξέταση

• Τακτικές Επισκέψεις: Διατηρήστε τακτικές επισκέψεις με τον οδοντίατρο ή τον επαγγελματία υγειονομικής περίθαλψης για να παρακολουθήσετε την κατάστασή σας και να προσαρμόσετε τις θεραπείες κατάλληλα.
• Αποφυγή Μη Απαραίτητης Καταπόνησης της Γνάθου: Να είστε προσεκτικοί με δραστηριότητες που μπορεί να προκαλέσουν επιπλέον καταπόνηση της γνάθου, όπως υπερβολική ομιλία, χασμουρητά ή μάσηση.

Ακολουθώντας αυτές τις στρατηγικές, πολλοί άνθρωποι με Σύνδρομο TMJ μπορούν να βιώσουν σημαντική ανακούφιση από τα συμπτώματα και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους. Συμβουλευτείτε πάντα τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης για να προσαρμόσετε ένα σχέδιο θεραπείας που να ανταποκρίνεται στις δικές σας ανάγκες και να διασφαλίσετε μια ασφαλή και αποτελεσματική διαχείριση του Συνδρόμου TMJ.